Τι κάνουμε στον καύσωνα;

Ο καύσωνας έφτασε και η ανάγκη προστασίας από την ζέστη γίνεται όλο και έντονη. Είναι πολύ δύσκολο να αντέξει κανείς τις υψηλές θερμοκρασίες ιδιαίτερα όταν έχει συνεχώς εξωτερικές δουλειές. Αν δεν ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα, ο καύσωνας μπορεί να επηρεάσει την υγεία, την διάθεση και την ικανότητα για δουλειά. Γι’ αυτό τον λόγο, όσο νωρίτερα γίνουν κατανοητές οι επιπτώσεις, τόσο καλύτερα θα γίνει και ο προγραμματισμός εκείνων των ημερών ώστε η επίδραση του καύσωνα να είναι όσο το δυνατόν πιο ανώδυνη.

Παρακάτω ακολουθούν χρήσιμες πληροφορίες για την περίοδο των ζεστών ημερών

Πώς επηρεάζει ο καύσωνας την υγεία;

Η υγεία επηρεάζεται από τον καύσωνα όταν το σώμα δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις υψηλές θερμοκρασίες, με αποτέλεσμα να μην μπορεί να ρίξει την δική του θερμοκρασία. Συνήθως το σώμα μας, τις ζεστές μέρες ρυθμίζει την εσωτερική του θερμοκρασία με τον ιδρώτα. Σε πολύ υψηλές όμως θερμοκρασίες ο ιδρώτας δεν είναι αρκετός.

Αρκετοί παράγοντες μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα του σώματός μας να ρυθμίσει την θερμοκρασία του σε περίοδο καύσωνα. Όταν η υγρασία για παράδειγμα είναι υψηλή, ο ιδρώτας δεν εξατμίζεται γρήγορα, και αυτό εμποδίζει το σώμα να ελευθερώσει την θερμότητα γρήγορα. Άλλες καταστάσεις που σχετίζονται με αυτό είναι η ηλικία, η παχυσαρκία, ο πυρετός, το έγκαυμα, διάφορα φάρμακα, και η κατανάλωση αλκοόλ.

Επειδή οι ασθένειες που σχετίζονται με την υψηλή θερμοκρασία, μπορούν να αποφευχθούν, καλό είναι να γνωρίζουμε ποια άτομα βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο και τι κινήσεις πρέπει να κάνουμε προκειμένου να τις προλάβουμε. Οι ηλικιωμένοι, τα βρέφη, τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, τα άτομα με νοητική στέρηση και χρόνιες ασθένειες, βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο. Παρ’ όλ’ αυτά, ακόμα και οι νέοι και τα υγιή άτομα μπορούν να επηρεαστούν από την ζέστη, αν έχουν έντονη φυσική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια του καύσωνα.

Η χρήση κλιματιστικών είναι από τους κύριους προστατευτικούς παράγοντες σε αυτές τις καταστάσεις. Αν δεν υπάρχει κλιματιστικό στο σπίτι, τότε τα άτομα μπορούν να επιδιώξουν να βρίσκονται σε μέρη με κλιματιστικό ή σε δροσερούς χώρους του σπιτιού. Μπορούν επίσης να δημιουργήσουν δροσιά στο σπίτι, κρατώντας τα παράθυρα κλειστά ή χρησιμοποιώντας έναν ανεμιστήρα.

Η καλοκαιρινή δραστηριότητα, είτε είναι στο γήπεδο, είτε στην οικοδομή, πρέπει να γίνεται ισορροπημένα, με τρόπο που να βοηθά το σώμα να δροσίζεται.

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΥΣΩΝΑ

Παρακάτω ακολουθεί πίνακας του CDC με τις διάφορες ασθένειες που σχετίζονται με υψηλές θερμοκρασίες και τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν

ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ	ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ	ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
ΘΕΡΜΟΠΛΗΞΙΑ	·  Υψηλή θερμοκρασία σώματος (>39⁰C) ·  Ζεστό, κόκκινο, ξηρό ή υγρό δέρμα ·  Γρήγορος, δυνατός παλμός ·  Πονοκέφαλος ·  Ζάλη ·  Ναυτία ·  Σύγχυση ·  Λιποθυμία	·  Καλέστε αμέσως ασθενοφόρο ·  Μεταφέρετε το άτομο σε δροσερό μέρος ·  Ρίξτε την θερμοκρασία του σώματος με κρύα ρούχα ή ντους ·  Δίνουμε νερό όταν μπορεί να πιει (χωρίς σπασμούς)
ΘΕΡΜΙΚΗ ΕΞΑΝΤΛΗΣΗ	·  Έντονη εφίδρωση ·  Γρήγορος και αδύναμος παλμός ·  Ναυτία ή εμετός ·  Μυϊκές κράμπες ·  Κούραση ή αδυναμία ·  Ζάλη ·  Πονοκέφαλος ·  Λιποθυμία	·  Μετακινηθείτε σε δροσερό μέρος ·  Αφαιρέστε ρούχα ·  Φορέστε βρεγμένα, δροσερά ρούχα ή κάντε δροσερό ντους ·  Πιείτε γουλιές νερού Ζητείστε ιατρική βοήθεια: ·  Όταν κάνετε εμετό ·  Όταν τα συμπτώματα χειροτερεύουν ·  Τα συμπτώματα διαρκούν πάνω από μία ώρα
ΘΕΡΜΙΚΕΣ ΚΡΑΜΠΕΣ	·  Έντονη εφίδρωση κατά την διάρκεια έντονης άσκησης ·  Μυϊκοί πόνοι ή σπασμοί	·  Σταματήστε την φυσική δραστηριότητα και μεταφερθείτε σε δροσερό μέρος ·  Πιείτε νερό ή αθλητικά ποτά ·  Περιμένετε να σταματήσουν οι σπασμοί πριν ασκηθείτε ξανά Ζητείστε ιατρική βοήθεια: ·  Αν οι σπασμοί διαρκούν πάνω από 1 ώρα ·  Είστε σε δίαιτα χαμηλή σε νάτριο ·  Έχετε καρδιαγγειακά προβλήματα
ΗΛΙΑΚΟ ΕΓΚΑΥΜΑ	·  Επώδυνο, κόκκινο και ζεστό δέρμα ·  Φουσκάλες στο δέρμα	·  Απομακρυνθείτε από τον ήλιο μέχρι να θεραπευτεί το έγκαυμα ·  Βάλτε δροσερά ρούχα στις περιοχές τις ερεθισμένες ή κάντε δροσερό ντους ·  Χρησιμοποιείστε ενυδατικές κρέμες ·  Μην σπάτε τις φουσκάλες

Παράγοντες που μπορεί να συμβάλλουν στις παραπάνω ασθένειες

• Υψηλά επίπεδα υγρασίας
• Παχυσαρκία
• Πυρετός
• Αφυδάτωση
• Χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων
• Στεφανιαία νόσος
• Νοητική ασθένεια
• Κακή κυκλοφορία
• Ηλιακό έγκαυμα
• Κατανάλωση αλκοόλ

ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΥΣΩΝΑ

Για να προστατέψτε τον οργανισμό σας όταν οι θερμοκρασίες είναι πολύ υψηλές θυμηθείτε να κρατάτε το σώμα σας δροσερό και να ενεργείτε με λογική. Οι παρακάτω κανόνες είναι πολύ βασικοί:

ΜΕΙΝΕΤΕ ΕΝΥΔΑΤΩΜΕΝΟΙ

Κατά την διάρκεια του καύσωνα πρέπει να αυξήσετε την κατανάλωση υγρών, ανεξάρτητα από την δραστηριότητά σας. Μην περιμένετε να διψάσετε για να πιείτε νερό.

Αν ο γιατρός σας ή ο διαιτολόγος σας, σας έχουν συστήσει περιορισμό υγρών λόγω κάποιας ασθένειας, καλό είναι να τους ρωτήστε πόσα υγρά πρέπει να καταναλώνουν σε περίοδο καύσωνα

Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση χορήγησης διουρητικών

Μην πίνετε ποτά αλκοολούχα ή με πολλά σάκχαρα. Προκαλούν αφυδάτωση. Αποφύγετε και τα πολύ παγωμένα επειδή μπορεί να προκαλέσουν στομαχικούς σπασμούς.

Αποκαταστήσετε τα ιχνοστοιχεία που χάνονται με τον ιδρώτα

Η έντονη εφίδρωση οδηγεί σε απώλεια ιχνοστοιχείων από το σώμα μας. Αυτά όμως είναι απαραίτητα για την σωστή λειτουργία του οργανισμού και πρέπει να αποκατασταθούν. Ένα αθλητικό ποτό μπορεί να αποκαταστήσει τα ιχνοστοιχεία που χάνονται από το σώμα σας. Παρ’ όλ’ αυτά, αν βρίσκεστε σε διατροφή χαμηλή σε νάτριο, καλό είναι να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας και τον διαιτολόγο σας για το αν μπορείτε να καταναλώσετε αθλητικό ποτό. Μπορείτε επίσης να βάλετε λίγο αλάτι στο νερό σας.

Επιλέξτε δροσερά και ελαφριά γεύματα

Αποφύγετε τα βαριά και πολύ ζεστά φαγητά επειδή αυξάνουν την θερμοκρασία του σώματος. Επιλέξτε ελαφριά, χαμηλά σε λιπαρά και ίσως ελαφρώς αλατισμένα γεύματα.

Φορέστε τα απαραίτητα ρούχα και αντηλιακό

Όταν είστε στο σπίτι καλό είναι να φοράτε όσο πιο ελαφριά ρούχα μπορείτε. Επιλέγετε ανοιχτόχρωμα, βαμβακερά, υφάσματα. Η έντονη ακτινοβολία επίσης,  αποτελεί παράγοντα κινδύνου για μελάνωμα. Αν βγείτε έξω καλό είναι να φοράτε αντηλιακό και γυαλιά ηλίου. Ένα καπέλο προστατεύει από τον κίνδυνο ηλίασης.

Ρυθμίστε τις εξωτερικές δουλειές

Αν δουλεύετε σε εξωτερικό χώρο, προσπαθήστε να δουλεύετε κυρίως τις πρώτες πρωινές ώρες και τις τελευταίες απογευματινές. Ανά διαστήματα κανονίστε να ξεκουράζεστε σε δροσερά μέρη, ώστε το σώμα να έρθει να ξαναβρεί την θερμοκρασία του.

Ρίξτε τους ρυθμούς σας

Καλό είναι να μην ασκείστε  την περίοδο του καύσωνα. Στην περίπτωση που το κάνετε αλλά δεν έχετε συνηθίσει να ασκείστε σε υψηλές θερμοκρασίες, ξεκινήστε αργά και αυξήστε το βήμα σταδιακά. Αν αισθανθείτε την καρδιά σας να χτυπάει και η αναπνοή σας να κόβεται, σταματήστε όλες τις δραστηριότητες. Μπείτε σε δροσερό χώρο ή σε σκιά και ξεκουραστείτε, ιδιαίτερα όταν αισθανθείτε ζάλη, σύγχυση, αδυναμία ή τάση λιποθυμίας.

Μείνετε σε δροσερούς χώρους

Μείνετε σε χώρους με κλιματιστικά όσο το δυνατόν περισσότερο. Αν δεν έχετε στο σπίτι επιλέξτε χώρους του Δήμου, που είναι για αυτόν τον λόγο ή κλειστά εμπορικά κέντρα. Ένα δροσερό ντους συμβάλλει και αυτό στην μείωση της θερμοκρασίας του σώματος. Χρησιμοποιείστε τον φούρνο όσο γίνεται λιγότερο εκείνες τις μέρες.

Μην αφήνετε τα παιδιά στο αυτοκίνητο

Τα αυτοκίνητα εύκολα ανεβάζουν υψηλές θερμοκρασίας, ακόμα και με κατεβασμένα παράθυρα. Ενώ ο οποιοσδήποτε που κάθεται σε παρκαρισμένο αυτοκίνητο σε τέτοιες θερμοκρασίες είναι σε κίνδυνο, τα παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο από θερμοπληξία ή θάνατο. Όταν ταξιδεύετε με παιδιά να κάνετε το εξής:

• Μην αφήνετε ποτέ βρέφη ή παιδιά ή κατοικίδα σε παρκαρισμένο αυτοκίνητο, ακόμα και όταν το παράθυρο είναι ανοικτό.
• Όταν φεύγετε από το αυτοκίνητο ελέγξτε ότι δεν έμεινε κανείς στο αυτοκίνητο. 

ΜΕΝΕΤΕ ΠΑΝΤΑ ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΟΙ

Να ελέγχετε για τελευταίες ενημερώσεις: 
Να ακούτε τα τοπικά νέα για νέες ειδοποιήσεις πάνω στις μέρες του καύσωνα και για περιοχές του Δήμου με κλιματισμό.

Ενημερωθείτε για τα συμπτώματα των ασθενειών που σχετίζονται με υψηλές θερμοκρασίες και πώς να τα αντιμετωπίσετε:

Χρησιμοποιείστε το “Buddy system”:  Όταν εργάζεστε σε χώρους ζεστούς, καλό είναι να ελέγχετε την κατάσταση των συναδέλφων σας, όπως επίσης να έχετε κάποιον να ελέγχει και εσάς. Ενεργοποιηθείτε όταν δείτε κάποιον σε κατάσταση ζάλης ή απώλειας συνείδησης. Αν είστε πάνω από 65 ετών να ζητάτε από κάποιον γνωστό σας να σας ελέγχει 2 φορές την ημέρα τις μέρες του καύσωνα. Το ίδιο να κάνετε και εσείς σε περίπτωση που γνωρίζετε ανάλογα άτομα.

Να έχετε στο νου σας τα άτομα υψηλού κινδύνου:

• Βρέφη και μικρά παιδιά
• Άτομα άνω των 65 ετών
• Υπέρβαρα – παχύσαρκα άτομα
• Τα άτομα που κουράζονται υπερβολικά στην εργασία τους ή στην προπόνησή τους
• Οι ασθενείς με στεφανιαία νόσο ή υπέρταση ή που λαμβάνουν συγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή για κατάθλιψη, αϋπνία ή κακή κυκλοφορία

Συνεχή επαφή με τους γιατρούς απαιτείται για τα άτομα που ανήκουν στις εξής κατηγορίες:

• Άτομα που ακολουθούν φαρμακευτική αγωγή και κυρίως αυτά που λαμβάνουν: διουρητικά, ηρεμιστικά, αντιϋπερτασικά, αντιϊσταμινικά
• Άτομα που πάσχουν από: καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβήτη, νεφροπάθειες, νοσήματα του κεντρικού νευρικού συστήματος και αναπνευστικού συστήματος και οι νεφροπαθείς

Γενικά να θυμάστε:

• Να αποφεύγετε τα βαριά και ζεστά φαγητά
• Να πίνετε αρκετά υγρά και να αποκαθιστάτε τις απώλειες σε ιχνοστοιχεία και άλατα
• Να ντύνεστε με ελαφριά και ανοιχτόχρωμα ρούχα. Να φοράτε γυαλιά και καπέλο και ιδιαίτερα οι ευπαθείς ομάδες
• Να μειώστε την έκθεση στον ήλιο τις μεσημεριανές ώρες και να μην ξεχνάτε το αντιηλιακό

Βιβλιογραφία:

• Extreme Heat: A prevention guide to promote your personal health and safety in:
  www.bt.cdc.gov/disasters/extremeheat/heat_guide.asp
  www.bt.cdc.gov/disasters/extremeheat/heat_guide-page-2.asp

• Natural Disasters and Severe Weather, Extreme Heat
  https://www.cdc.gov/disasters/extremeheat/index.html
• Ιατρικός Σύλλογος Αθηνών: Μέτρα για τον καύσωνα:
  http://www.isathens.gr/dt-kafsonas.doc