Επειδή η καταγωγή μου είναι από την Κρήτη θα μοιραστώ μερικά έθιμα αυτών των ημερών. Σύμφωνα με τις αναφορές στο βιβλίο του κου Ψιλάκη, στην Κρήτη, το Μεγάλο Σάββατο, ετοίμαζαν το αρνί του Πάσχα, τα καλτσούνια και διάφορα άλλα λαμπριάτικα γλυκά. Το βράδυ της Ανάστασης δεν φτιάχνανε πάντα μαγειρίτσα. Σύμφωνα με τον κο Ψιλάκη μάλλον εντάχθηκε στην Κρήτη από άλλες περιοχές. Παραδοσιακά φαίνεται μαγείρευαν άλλα εδέσματα όπως γαρδούμια ή κοκορέτσι, σούπα από ζουμί κότας, ή ψητό. Εκείνο το βράδυ δεν μαγειρευόταν τόσο το κρέας, όσο τα εντόσθια και το κεφαλάκι. Το κυρίως κρέας το κρατούσαν για την ημέρα του Πάσχα.
Την ημέρα του Πάσχα, πέρα από το κλασσικό σουβλιστό αρνί, υπήρχαν κι άλλα λαμπριάτικα εδέσματα όπως το οφτό αρνί ή το μαγειρευτό αρνί με αυγολέμονο και αγκινάρες. Κλασσικό πιάτο στο παραδοσιακό πασχαλινό τραπέζι στα Χανιά είναι και η κρεατότουρτα. Από το τραπέζι δεν έλειπαν οι λαμπροκουλούρες, τα κόκκινα αυγά και τα καλτσούνια
Την εβδομάδα του Πάσχα, τρώνε κυρίως κρέας αλλά στην Κρήτη τιμάνε ιδιαίτερα και τις αγκινάρες λόγω εποχής.
Τι πρέπει να προσέξουμε στο Πασχαλινό τραπέζι;
Η αλήθεια είναι ότι το πασχαλινό τραπέζι είναι μια από τις πιο όμορφες οικογενειακές συγκεντρώσεις, ιδιαίτερα όταν συνδυάζεται με εκδρομή στο χωριό και σουβλιστό αρνάκι ή κατσικάκι. Η ημέρα, όταν υπάρχουν οι προϋποθέσεις, μπορεί να αφήσει πανέμορφες αναμνήσεις στο μυαλό των μικρών παιδιών αλλά και των ενηλίκων.
Παρ’ όλ’ αυτά, τα περιστατικά εισαγωγής στο νοσοκομείο με καρδιαγγειακά ή γαστρεντερικά προβλήματα, ιδιαίτερα την δεύτερη μέρα του Πάσχα, είναι αρκετά αυξημένα. Αν το αναλογιστεί κανείς, είναι πολύ λογικό. Η περίοδος της νηστείας είναι ως ένα βαθμό, περίοδος αποτοξίνωσης από τα πολλά λιπαρά και τις πρωτεΐνες. Στην αυστηρή της μορφή, έτσι όπως συστήνεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία, απαγορεύονται το κρέας, το ψάρι, τα γαλακτοκομικά, το αυγό και το ελαιόλαδο. Ψάρι επιτρέπεται μόνο την 25η Μαρτίου και την Κυριακή των Βαΐων. Ελαιόλαδο μόνο το Σαββατοκύριακο ενώ το Μεγάλο Σάββατο και την Μεγάλη Παρασκευή δεν επιτρέπεται ούτε λάδι. Αντίθετα επιτρέπεται η κατανάλωση οσπρίων, φρούτων, λαχανικών, δημητριακών, θαλασσινών και κάποιου νηστίσιμου γλυκού περιστασιακά.
Ο οργανισμός λοιπόν χρειάζεται ένα χρονικό περιθώριο για να μπορέσει να ξαναδεχτεί τις αυξημένες ποσότητες κρέατος και λιπαρών που καταναλώνονται την ημέρα του Πάσχα. Τα άτομα με αυξημένο ουρικό και καρδιαγγειακά προβλήματα, πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά εκείνη την ημέρα.
Η ομαλή προσαρμογή του οργανισμού από τα νηστίσιμα φαγητά στα πασχαλινά, ξεκινά το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου με την μαγειρίτσα ή τα όποια παραδοσιακά εδέσματα. Ένα πιάτο σούπα με μια σαλάτα είναι ένα πολύ ωραίο ξεκίνημα. Δεν πρέπει να ξεχνάτε ότι 1 μερίδα μαγειρίτσα δίνει περίπου 500 θερμίδες και είναι πλούσια σε χοληστερίνη, λόγω των εντοσθίων που περιέχει. Ένας τρόπος για να το αποφύγετε είναι να φτιάξετε μαγειρίτσα με κοτόπουλο και χωρίς πολλά εντόσθια.
Την ημέρα του Πάσχα, συστήνεται να φάτε ένα ελαφρύ πρωινό και να μην πάτε νηστικοί στο Πασχαλιάτικο τραπέζι. Δεν είναι άσχημο να προτιμήσετε για πρωινό ένα κομμάτι τσουρέκι ή 1-2 πασχαλινά κουλουράκια μαζί με ένα φρούτο ή ένα χυμό. Καλύτερα το πρωί, παρά μαζί με το μεσημεριανό. Αν έχετε ξυπνήσει νωρίς και υπάρχει και περιθώριο για σνακ, συστήνεται πάλι ένα φρούτο.
Στο πασχαλιάτικο γεύμα καλό είναι να ξεκινήσετε με μια σαλάτα. Όσον αφορά το κρέας προτιμήσετε κατσίκι αντί για αρνί, και όσο μπορείτε αφαιρέστε την πέτσα και το ορατό λίπος. Για να αποφύγετε την υπερβολική κατανάλωση κρέατος, συνδυάστε και λίγο άμυλο όπως πατάτα, ψωμί, παξιμάδι ή 1-2 χορτάρινα καλτσουνάκια φούρνου. 1-2 ποτήρια κρασί δεν είναι πρόβλημα, αλλά παραπάνω κατανάλωση θα επηρεάσει, το σάκχαρο, το ουρικό, την καρδιά και την πίεση. Τα απόγευμα με τον καφέ καλύτερα να προτιμήσετε φρούτο. Αν θέλετε όμως γλυκό, ένα κομμάτι τσουρέκι ή ένα κουλουράκι, δεν είναι θέμα. Τέλος, το βράδυ, για να συνέρθετε από την υπερφαγία του μεσημεριού και τα διάφορα θέματα δυσπεψίας που μπορεί να παρουσιαστούν συστήνεται ένα ελαφρύ γεύμα, όπως μια σαλάτα, μια χορτόσουπα, γιαούρτι με φρούτο, ή γάλα με φρυγανιά.
Συστάσεις ΕΦΕΤ
Ο ΕΦΕΤ στην προσπάθεια να προστατεύσει τους καταναλωτές από αγορές χαλασμένων προϊόντων εξέδωσε οδηγίες όσον αφορά την αγορά συγκεκριμένων τροφίμων. Παρακάτω παρατίθενται μερικές από αυτές:
- Αγοράστε από επίσημα και από ελεγχόμενα σημεία της αγοράς
- Αγοράστε κρέας που είναι τοποθετημένο μέσα σε ψυγεία ή ψυχόμενες προθήκες και όχι εκτός ψυγείου ή εκτεθειμένο σε σκόνη και μικρόβια.
- Δίνετε ιδιαίτερη προσοχή στις συνθήκες υγιεινής του προσωπικού και στην καθαριότητα του εξοπλισμού και του χώρου απ’ όπου προμηθεύστε τα τρόφιμα
- Εξετάζετε προσεκτικά την επισήμανση των προϊόντων
Τι πρέπει να προσέχουμε κατά την αγορά αμνιοερριφίων και σπλάχνων
- Σφραγίδες
- Τα σπλάχνα, το συκώτι, οι πνεύμονες, η καρδιά, οι νεφροί, να μην φέρνουν οζίδια και κύστεις.
- Αν επιλέξτε κατεψυγμένα, φροντίστε να μην έχουν αποψυχθεί.
- Τα «έντερα» να μην παρουσιάζουν μεταβολές χρωματισμού, και να μην είναι εκτεθειμένα στο περιβάλλον.
- Προσοχή στην ημερομηνία κατάψυξης και λήξης του προϊόντος.
Τι πρέπει να προσέξετε κατά την προμήθεια αλλαντικών
- Το περίβλημά τους πρέπει να είναι καθαρό, στεγνό και να μην έχει προσβληθεί από μούχλα.
- Να μην έχουν δυσάρεστη οσμή και γεύση.
- Να μην είναι ταγγισμένα και να μην έχουν γλοιώδη υφή.
- Να διατηρούν το φυσιολογικό τους χρώμα.
- Να διατηρούνται στο ψυγείο, εκτός από τα αλλαντικά αέρος, πολλά από τα οποία όσο είναι ακέραια μπορούν να συντηρηθούν σε δροσερό μέρος εκτός ψυγείου σε θερμοκρασία μέχρι 18 βαθμούς Κελσίου.
Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του ΕΦΕΤ στην εξής διεύθυνση:
Βιβλιογραφία
Ψιλάκης Νίκος, Ψιλάκη Μαρία (2001) Κρητική Παραδοσιακή Κουζίνα, Το θαύμα της κρητικής διατροφής, Εκδόσεις Καρμανωρ, Ηράκλειο
